duurzaamheid
Het voortbestaan van sport in zijn huidige vorm wordt bedreigd door klimaatverandering. Als bestuursorganen van de sport moeten federaties plannen ontwikkelen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken, zich aan te passen en hun veerkracht te vergroten. Tegelijkertijd moeten we de impact van onze sport op klimaatverandering en natuurverlies aanpakken, vooral nu het publiek zich steeds meer uitspreekt en steeds meer waarde hecht aan milieu en klimaatverandering.
Het is vanzelfsprekend dat wij, tijdens het beoefenen van onze sport onvermijdelijk invloed op de mensen, en het milieu om ons heen hebben. Daarom hebben we een verantwoordelijkheid als roeiers en bestuurders om onze omgeving te beschermen en te behouden door negatieve effecten te minimaliseren en door te streven naar positieve effecten.
Als sportfederatie kan de VRL de roeigemeenschap activeren, inspireren om actie te ondernemen en streven om de positieve bijdrage van roeiers en roeien aan het welzijn van mensen, gemeenschappen en het milieu te faciliteren. Wij integreren daarom duurzaamheidsprincipes en -doelstellingen in onze dagelijkse activiteiten en besluitvormingsprocessen.
Daar duurzaamheid een breed concept is hebben de Verenigde Naties in 2015 zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals (SDG’s) formeel aangenomen. Alhoewel alle op de één of andere manier op onze sport, sportfederatie en sportclubs toegepast kunnen worden, zijn er 11 waaraan wij zeker een steentje kunnen bijdragen en waarvoor we de kracht van onze sport kunnen gebruiken om positieve verandering teweeg te brengen.
duurzaam waterbeheer en biodiversiteit bescherming
De druk op ons milieu neemt toe en talloze deskundigen waarschuwen ons voor dreigende crises. Roeien is een schone watersport en als sportfederatie is de VRL gevoelig voor milieuvraagstukken, maar het is goed om even stil te staan bij het feit dat er maar één natuurlijke hulpbron is waarvan al het leven op onze planeet afhankelijk is, maar die de meesten van ons als vanzelfsprekend beschouwen: H2O – water.
Het is een kostbare hulpbron en elk waterlichaam, met name zoet en schoon water, moeten wij roeiers delen met veel verschillende groepen, of het nu gaat om flora, fauna, industrie, landbouw of gemeenten.
Klimaatverandering is in de eerste plaats een watercrisis. We voelen de gevolgen ervan door toenemende overstromingen, stijgende zeespiegels, krimpende ijsvlaktes, bosbranden en droogte.
Maar ook de kwaliteit van bestaande wateren gaat achteruit door afval en micro-organismen die in meren, beken, rivieren, zeeën en oceanen worden geloosd, waardoor de natuurlijke werking van ecosystemen wordt verstoord.
Daarbij wordt biodiversiteit, alle levende wezens op onze planeet, aangetast. En ook biodiversiteit is essentieel voor het leven op aarde. Gezonde ecosystemen bestaan uit een breed scala aan dieren, planten en micro-organismen maar helaas suggereren schattingen dat het uitsterven van allen in het recente verleden steeds sneller gaat.
Water kan klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit echter tegengaan. Duurzaam waterbeheer is daarom essentieel voor het versterken van de veerkracht van samenlevingen en ecosystemen en het verminderen van de CO2-uitstoot. Iedereen heeft hier een rol te spelen – acties op gemeenschappelijk, individueel en huishoudelijk niveau zijn essentieel.
Onze sport en de toekomst ervan is afhankelijk van water, en als sportfederatie is de VRL ervan bewust dat we allemaal de verantwoordelijkheid hebben om milieuvriendelijke praktijken toe te passen bij het gebruik en beheer van water en dat we meer moeten doen om anderen aan te moedigen om hetzelfde te doen.
💡 IDEEËN EN GOOD PRACTICES
De VRL en de clubs kunnen zich actief inzetten om samen te werken om de biodiversiteit van roeiplaatsen te beschermen en de ecosystemen rond deze plaatsen te herstellen zijnde in het dagelijkse clubleven alsook tijdens evenementen.
- Leg een regenwaterput aan en gebruik deze om de boten af te spoelen, voor de douches, de toiletten en de wasmachine
- In de waszones doorlatende bestrating met afwatering aanleggen om water op de juiste manier af te voeren naar de regenwaterput
- Kies biologisch afbreekbaare producten boven zeep om boten te ontvetten
- Controleer regelmatig of er geen waterlekkage is in de watersystemen.
- Oevers en watervlakken kuisen
- Nesten van dieren beschermen
- Insectenhotels plaatsen
- Bomen, planten en/of bloemen aanplanten
- Klimaatactie “Gentse Gruute Kuis”. Deze zwerfafvalopruimactie is een initiatief van Stad Gent in samenwerking met Ivago, het Gentse afvalverwerkingsbedrijf. In deze actie doet men een ‘opkuis’ van de bermen van de Watersportbaan. Ook vanop het water – via kajaks – wordt afval verzameld door groepen junioren en ouders.
De boodschap luidt: “hier start de zee”.
Met deze actie draagt men ook bij aan de lokale gemeenschap.
klimaatactie, educatie, activisme en partnerschappen
De VRL wil de collectieve kracht van de roeigemeenschap gebruiken om bewustzijn te creëren, gedrag te inspireren en te reflecteren op hoe sport sociale en ecologische transformatie kan mogelijk maken en versnellen.
Daarom kunnen duurzaamheidskwesties aangepakt worden door middel van educatie, communicatie en partnerschappen en iedereen aanmoedigen om dringend actie te nemen om klimaatverandering en haar impact te bestrijden.
💡 IDEEËN EN GOOD PRACTICES
- De VRL is toegewijd aan het opleiden van haar roeigemeenschappen zoals b.v. trainers; tijdens die opleidingen kunnen duurzaamheidsmodules ingebed worden om kennis over duurzaamheid op te bouwen. Specifieke opleidingsmodulen kunnen ook voorgesteld worden zodat de verschillende doelgroepen capaciteit kunnen opbouwen om te handelen.
- Organisatiecomités kunnen acties nemen bij het organiseren van evenementen om duurzaamheidseisen en acties voor op te nemen.
- Strategische partnerschappen of sponsorschappen zouden enken met organisaties die voldoen aan duurzaamheidscriteria gebeuren.
- Social media’s gebruiken om nieuws over acties te verspreiden
- Klimaatactie “Gentse Gruute Kuis”. Deze zwerfafvalopruimactie is een initiatief van Stad Gent in samenwerking met Ivago, het Gentse afvalverwerkingsbedrijf. In deze actie doet men een ‘opkuis’ van de bermen van de Watersportbaan. Ook vanop het water – via kajaks – wordt afval verzameld door groepen junioren en ouders.
De boodschap luidt: “hier start de zee, alles wat in je roeiomgeving komt, eindigt in oceanen”.
Met deze actie draagt men ook bij aan de lokale gemeenschap. - Borden plaatsen bij de wasruimtes, toiletten, douches om uit te nodigen om water te besparen.
- Social media gebruiken om nieuws over acties te verspreiden en publiceren bij specifieke dagen:
- 18 maart – Internationale Dag van het Recycleren
(vb. Sportkledij een nieuw leven geven door te doneren) - 22 maart – Wereldwaterdag
(vb. Tips&Tricks over hoe water te besparen) - 22 april – Dag van de Aarde
(vb. zwerfafval opruimen) - 22 mei Wereldbiodiversiteitsdag
(vb. perken/boom planten) - 5 juni – Wereldmilieudag
(vb. informatie over sport en milieu)
- 18 maart – Internationale Dag van het Recycleren
- (Aspirante) Trainers en leden van de bestuursorganen informeren over de mogelijkheden om bij te scholen
diversiteit, inclusie, eerlijke en rechtvaardige behandeling
De principes van gelijke kansen, toegankelijkheid, diversiteit en gendergelijkheid zijn verankert in al de operationele beleidslijnen en procedures van de VRL en worden in de praktijk gerespecteerd.
Verder erkennen we het belang van erfgoed en inheemse culturele waarden en bevorderen eerlijke en rechtvaardige praktijken met betrekking tot mensen die bij onze sport betrokken zijn.
💡 IDEEËN EN GOOD PRACTICES
- Deelname aan de “neen tegen pesten” actie
- Kledij schenken aan scholen, kringwinkels, …
- Minimale duurzaamheidseisen op personeelsaspecten opnemen in alle contracten met leveranciers voor zowel de club als voor evenementen
- Inspanningen doen voor kansengroepen op club niveau b.v. apart tarief voor het lidgeld van mensen uit kansengroepen
- De connectie met de buren, lokale gemeenschap onderhouden, b.v. tijdens kuisacties, club openstellen voor andere doelgroepen zoals andere sporten, buurtvergaderingen, …
- Overschot van catering aan lokale armoedeorganisaties of het OCMW schenken (Let op dat u de koelketen niet verbreekt.)
- Een API (aanspreekpunt persoonlijke integriteit) in de club aanduiden.
- De leden laten weten bij wie ze terecht kunnen om vormen van toxisch leiderschap of grensoverschrijdend gedrag binnen de (sportieve) werking van de club aangeven
- Mannelijke en vrouwelijke roeiers gelijke kansen geven
- Genderverdeling in bestuursorganen op 50/50 trachten te brengen
- Medewerkers en vrijwilligers op een wettelijke correcte en transparante manier betalen
verantwoorde consumptie en productie
We zien elke dag hoe de huidige samenleving niet altijd verantwoord omgaat met de natuurlijke hulpbronnen van onze planeet. Deze zorgwekkende ontwikkelingen in consumptie- en productieprocessen brengen onze planeet in gevaar door de systemen te bedreigen waarvan ons voortbestaan afhankelijk is.
Natuurlijke hulpbronnen zijn niet oneindig. Het is daarom van uiterst belang om verantwoord en duurzaam om te gaan met hulpbronnen; als positieve consequentie kunnen we ook afval in al zijn vormen verminderen.
De VRL zet zich in om af te stappen van een “wegwerpcultuur” en onnodig afval te verminderen door alle artikelen die we consumeren te beoordelen op hun levensduur en verwijderings- of recyclingmogelijkheden.
💡 IDEEËN EN GOOD PRACTICES
- Herbruikbare bekers bij evenementen (uitleendienst, van een leverancier, met of zonder waarborg, …). Opgelet met zogezegde herbruikbare karton om eten te verdelen die vaak niet recycleerbaar zijn daar ze een plastieke laag bevatten
- Seizoensproducten gebruiken tijdens evenementen
- Catering bestellen bij lokale handelaars
- Inzetten op afvalsortering: afvalbeheer met meerdere types afvalcontainers om herbruikbare hulpbronnen te sorteren e.g. bioafval om compost te maken, papier en karton, PET, …
- Minimale duurzaamheidseisen opnemen in alle contracten met leveranciers zowel voor de club als voor evenementen,
- De milieu-impact van de productie en verwijdering van apparatuur te evalueren (life-cycle analysis) en als criteria gebruiken voor het aanschaffen van nieuw apparatuur
- Huidige praktijken en gewoonten evalueren om veranderingen en verbeteringen voor te stellen
- Contracten en het contractproces evalueren om verantwoorde inkoop te bevorderen
- Groene energie opwekken door zonnepanelen op het clubhuis of de botenloods
invasieve uitheemse soorten
Wat zijn invasieve uitheemse soorten?
Invasieve uitheemse soorten (IUS) worden beschouwd als een van de belangrijkste direct oorzaken van biodiversiteitsverlies en klimaatsverandering. Daarnaast veroorzaken IUS ook ernstige economische schade door de ecosystemen te verstoren waarvan landbouw, bosbouw en visserij afhankelijk zijn.
Zoetwatersystemen zijn bijzonder kwetsbaar voor de verdere verspreiding van IUS door hun open karakter.
Om als IUS beschouwd te worden, moet er aan 3 criteria worden voldaan:
- De soort moet door menselijk toedoen geïntroduceerd worden
- De soort moet buiten het natuurlijk verspreidingsgebied geïntroduceerd zijn
- De soort moet een negatieve impact hebben
Welke maatregelen kan je nemen?
Toepassen van goede bioveiligheidsprotocols om onbedoelde introductie en verspreiding van IUS te voorkomen.
- CHECKEN: Controleer je boten, uitrusting en kleding na het verlaten van het water. Verwijder alles wat je vindt en laat het ter plekke achter.
- REINIGEN: Maak alles wat in contact geweest is met water zo snel mogelijk grondig schoon. Wees aandachtig voor plekken die vochtig blijven of moeilijk bereikbaar zijn. Gebruik heet water of ontsmettingsmiddel als dit voorhanden is.
- DROGEN: Laat het water uit elk deel van de boot lopen voordat je de site verlaat. Droog alles zo lang mogelijk voordat je het elders gebruikt. Sommige IUS kunnen twee weken overleven in vochtige omstandigheden.
Deelnemen aan initiatieven om de bewustwording rond IUS en hun impact te verbeteren.
- Richt informatiemomenten in voor clubs en leden. Neem de beschikbare info mee in bestaande cursussen of richt nieuwe workshops/trainings in
- Verspreid het beschikbare communicatiemateriaal via de aanwezige communicatiekanalen
KIJK: uitleg IUS (National Scientific Secretariat)
EEN VRAAG OVER
duurzaamheid in het roeien?
Heb je interesse in een opleiding Initiator, Trainer B of Trainer A? Heb je verdere vragen over een opleiding? Laat het ons zeker weten!