BLAUWALGEN
De blauwalgen-problematiek komt steeds vaker voor in onze Belgische waterwegen. Het is een fenomeen dat heel wat angst inboezemt bij de onwetende (water)sporter. Maar wat betekent de term ‘blauwalgen’ nu eigenlijk en is de angst ervoor terecht?
Wij proberen het hieronder kort uit te leggen.
WAT ZIJN 'BLAUWALGEN'?
Blauwalgen, ook bekend als ‘cyanobacteriën‘, zijn microscopische organismen die in water voorkomen. Ondanks dat ze geclassificeerd worden als ‘algen’, behoren blauwalgen tot de bacteriën. Ze kunnen zich snel vermenigvuldigen, vooral in stilstaand of langzaam stromend water met hoge temperaturen en veel voedingsstoffen, zoals fosfaten en nitraten. Dit wordt aangeduid als een blauwalg-bloei.
KENMERKEN VAN BLAUWALGEN:
- KLEUR
Ondanks hun naam kunnen blauwalgen niet alleen blauwgroen, maar ook rood, geel, of bruin lijken. - GIFTIG
Sommige soorten blauwalgen produceren toxines die schadelijk kunnen zijn voor mens en dier. Deze toxines kunnen huidirritaties, maag- en darmklachten, leverproblemen of neurologische effecten veroorzaken. - OMGEVING
Blauwalgen komen vooral voor in zoet water, maar ze kunnen ook in brak of zout water gedijen. - VOEDINGSSTOFFEN
Blauwalgenbloeien worden vaak gestimuleerd door eutrofiëring, een overmaat aan voedingsstoffen in water door bijvoorbeeld meststoffen of rioolwater.
GEVOLGEN VOOR MENS EN MILIEU:
- GEZONDHEIDSRISICO’S
Contact met besmet water kan bij mensen huidirritaties, oogproblemen en maagklachten veroorzaken. Inname van water met blauwalgen kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. - MILIEU-IMPACT
Blauwalgenbloei kan leiden tot zuurstoftekort in water, waardoor vissterfte en het verdwijnen van andere organismen in het water kunnen optreden.
Omdat blauwalgen toxines kunnen produceren, is het belangrijk om te vermijden om te zwemmen in besmet water en om dieren er niet van te laten drinken.
BLAUWALGEN EN ROEIEN
Toxische blauwalgen zijn voornamelijk gevaarlijk wanneer er rechtstreeks contact wordt gemaakt. Roeien is, net als vele andere watersporten, een sport óp het water. De sporters komen normaal gezien niet rechtstreeks in contact met het water waardoor de risico’s lager worden ingeschat dan bijvoorbeeld bij zwemmen of duiken.
Blauwalgen kunnen een serieuze storing zijn voor roeiactiviteiten, voornamelijk bij warme temperaturen. Volg de veiligheidsmaatregelen op om de veiligheidsrisico’s zoveel mogelijk te beperken.
Doordat er geen rechtstreeks contact is tussen de roeier en het water, kan men de roeisport niet verbieden bij de aanwezigheid van blauwalgen, maar men zal wel sterk ontraden.
GEZONDHEIDSRISICO’S VOOR ROEIERS
- HUIDIRRITATIES
Contact met besmet water kan huiduitslag en jeuk veroorzaken - MAAG-EN DARMKLACHTEN
Het binnenkrijgen van besmet water kan leiden tot misselijkheid, overgeven, diarree en maagpijn - OOGIRRITATIE
Besmet water kan een irritatie aan de ogen veroorzaken. - ADEMHALINGSPROBLEMEN
Inademen van kleine druppels besmet water (vb. via nevel) kan leiden tot ademhalingsklachten
OMGAAN MET BLAUWALGEN ALS ROEIER
Als je als roeier in een gebied met blauwalgen roeit, zijn er een paar dingen waar je rekening mee moet houden:
- VERMIJD CONTACT MET WATER
Probeer zo min mogelijk water op je huid te krijgen en vermijd het inslikken van water. - WAS JEZELF NA HET ROEIEN
Spoel je af met schoon water en zeep om eventuele blauwalgen van je huid te verwijderen. - BLIJF OP DE HOOGTE
Informeer jezelf over de aanwezigheid van blauwalgen in je roeiwater door bij je vereniging of lokale autoriteiten na te vragen of er waarschuwingen zijn uitgegeven.
STAPPENPLAN BIJ BLAUWALGEN
Het is belangrijk om eerst een blauwalgenbloei te herkennen vooraleer er conclusies getrokken worden. Niet alle ‘drijvende zaken’ of verkleuringen in het wateroppervlak zijn per definitie blauwalgen.
Via enkele eenvoudige stappen kan je al snel meer info hebben.
1.
Voer een visuele inspectie uit op het watervlak dat u zal gaan gebruiken. Heeft het duidelijke kenmerken die kunnen gelinkt worden aan blauwalgen, dan gaat u verder met het ‘onderzoek’.
2.
Bestaat er na de visuele inspectie twijfel over de aanwezigheid van toxische blauwalgen, test het dan! De Vlaamse Milieumaatschappij heeft een determineertabel ontwikkeld voor blauwalgen (zie foto 1). Deze determinatie is kijkt naar de cyanobacterieën (cyanochlorofyl) die aanwezig is in het water of staalname.
3.
Na determinatie van het water of staalname kan de toxinebepaling plaatsvinden. Hiermee wordt de mate van giftigheid bepaald. Deze stap is minder belangrijk dan stap 1 en 2.
NUTTIGE DOCUMENTEN
NUTTIGE LINKS
